Inny świat

W czasach gdy używanie odkurzacza, pralki, telewizora czy komputera jest oczywiste jak oddychanie, z dala od zgiełku wielkich miast żyją wspólnoty, które odrzucają zdobycze cywilizacji na rzecz ciężkiej pracy i modlitwy.


Z nikim się nie kłócą, żyją z pracy własnych rąk, wychowują gromadę dzieci, czytają biblię i kupują tylko to co niezbędne. Chętnie pomagają sąsiadom i nigdy się nie targują. Amisze, bo o nich mowa
żyją tak jak ich przodkowie, którzy przybyli do Stanów po fali europejskich prześladowań. Każdy detal ich życia reguluje Ordnung (z niem. porządek), który zabrania noszenia wyzywających strojów (w tym frywolnej bielizny), farbowania włosów, zawierania małżeństw poza członkami wspólnoty, korzystania z elektryczności, posiadania telefonu w domu i pozowania do zdjęć.


To ostanie uniemożliwia wyrobienie amerykańskiego prawa jazdy, więc rodziny Amiszów poruszają się rowerami lub powozami. Widok "karety" jadącej obok fordów, toyot i amerykańskich chevroletów mocno nas zdziwił, ale gdy wjechaliśmy w boczną drogę to nasz samochód budził zdziwienie. I chociaż mijający Amisze pozdrawiali nas z daleka, to my wiedzieliśmy, że nie pasujemy do tego świata.










I nie chodzi nam ani o komputer ani o strój w której każda kobieta wygląda koszmarnie. Nie chodzi nam o mydło, które trzeba sobie zrobić samemu, ani o pranie które robi się ręcznie w wielkiej bali.  Nie chodzi też o słomkowy kapelusz czy śmiesznie wystrzyżoną brodę, ale o edukację. Mimo całej sympatii do Amiszów ciężko jest nam zaakceptować całkowitą rezygnację ze szkół masowych na rzecz jednoizbowej szkoły w której nauka trwa jedynie do 14 roku życia. To co ma chronić amiszowe dzieci przed zepsuciem, dla nas jest odebraniem  szansy na bycie lekarzem, prawnikiem czy naukowcem.












Teraz gdy w Ameryce trwa moda na ekologiczną żywność amiszowe farmy przeżyją rozkwit. Amiszom żyje się dobrze, ale gdy zwiedzając Amish Acers zapytaliśmy pewną Amiszkę o to czy będąc młodą dziewczyną nie chciała przebywać z rówieśnikami spoza wspólnoty usłyszeliśmy pokrętną odpowiedź pomieszaną z żalem w oczach i niezwykłym smutkiem w głosie.

Udostępnij:

KOMENTARZE

14 komentarze:

  1. No właśnie - smutek i żal.

    Kiedyś w dobie kablówki,oglądalam lilka odcinków reality show z amishami, a raczej byłymi amishami. Nie wiem ile było w tym prawdy, ale byłam przerażona jak ci młodzi ludzie mieli problem z przystosowaniem się do otaczającej ich rzeczywistości. Dodatkowo byli odrzuceni przez amishów. byli jak tacy wędrowcy, nie chciani w amishów a niednocześnie nie całkiem pasujący do współczesnego świata z jego wszystkimi urokami i wadami.

    Przyznam, że nie wiem ile było prawdy w tym serialu, ale wyglądało to b. smutno.

    OdpowiedzUsuń
  2. odważni Ludzie- w tym zwariowanym pędzącym czasie.....a z drugiej strony o ile łatwiej i bez stresu można żyć- przecież ta cała nowoczesność nic nam nie dała.....

    OdpowiedzUsuń
  3. Ja moge tylko dodac ze ich kutura jest mocno zaklamana. Chlopcy maja rok na tzw poznanie swiata i wtedy pija pala i wszystko jest dozwolne. Podobnie z moralnoscia , po prostu zamiata sie pod dywan co nie jest wygodne. Moze dawniej zyli zgodnie z natura i biblia ale to juz przeszlosc. Pare lat temu w jednej z ich szkol zastrzelono dzieci. Najpierw mowiono ze to szaleniec a potem ze to byly Amish. Jest sporo dobrych ksiazek o ich zyciu i zywczajach. przesylam pozdrowienia.

    OdpowiedzUsuń
  4. Grażyna mocno mnie Twoj wpis zainteresował . Wiem, że poszczególne wspólnoty różnią się między sobą. ( Są takie które nie korzystają z maszyn rolniczych i takie które dopuszczają korzystanie z telefonów byle odbywało się to poza domem). Nie słyszałam i w żadnej książce też się nie spotkałam z zezwoleniem na nietypowy "gap year" wśród Amiszów. Wręcz przeciwnie wszyscy podkreślali, że chęć życia jak inni ( w tym pobieranie nauki w nieamiszowej szkole ) oznacza trwałe wyklucznie ze społeczności no, ale może to wersja dla obcych.

    Sprawa mordestwa w Amiszowej szkole jest mi znana natknełam się na nią tu : https://en.wikipedia.org/wiki/West_Nickel_Mines_School_shooting#cite_note-61 i , a tu jest opis mordercy https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Carl_Roberts
    Wiem, że wikipedia nie jest idalnym źródłem, ale napisali, że ojciec Charlsa był byłym policjantem i posiadał licencję na przewóz Amiszów, a nie że był Amiszem. Jeśli masz jakieś źródło mówiące coś innego to chętnie je poznam ... może nie wiem wszytskiego.
    Rzuć tytuły książek odczarowujące Amiszowy swiat, bo wszystko co znalazłam bardziej chwali ich proste życie niż widzi wady. Raczej nie wspomina się o:
    - polio które wybuchło w jednej z amiszowych wiosek
    - chorobach genetycznych które przydarzają się w zamkniętych społecznościach częściej niż w środowisku gdzie geny ciągle się mieszają

    Jak jest % dzieci obciążonych wadami genetycznymi oraz jaki jest % śmiertelności dzieci nie wiadomo, bo nikt dzieci nie rejestruje przecież. I chociaż na pierwszy rzut oka dzieci mają szczęśliwe dzieciństwo. ( Chmara dzieci bawi się wspólnie cały dzień na powietrzu ) to dorosłości im nie zazdroszę. Moja osobista refleksja jest taka, że brak dostępu do szkoły to idealny sposób na zatrzymanie dzieciaków.
    Który nastolatek poradzi sam bez wsparcia bliskich? W dodatku w kraju gdzie nie zna języka, bo niektóre wspólnoty posługują się dielektem niemieckim i nie uczą dzieci angielskiego.

    OdpowiedzUsuń
  5. Grażyna muszę posypać głowę popiołem i napisać, że ja co prawda się nie spotkałam z gap year dla Amiszów, ale Żywiciel tak. Czas odpoczynku od wspólnoty nazywa się Rumspringa. To jak ona przebiega zależne jest od wspólnoty i jednostki. Nie wszyscy zachowują się jak spuszczeni ze smyczy, ale są i tacy, którzy szaleją. Program o ""wakacjowanych" amiszach nazywa się Amish: World's Squarest Teenagers i jest w naszej lokalanej bibliotece, więc go obejrzę. Gdybyś mogła rzucić tytułami książek będę bardzo wdzięczna nie chcę kolejnej pozycji o sielskiej i anielskiej wspólnocie, bo lubię pikatne smaczki ;)

    OdpowiedzUsuń
  6. Hej Anna, niby masz rację. Ale zobacz jakie to jest zakłamane. Chłopcom można dać rok urlopu - dziewczynom już nie. Przecież one tak naprawdę nie widzą nic poza swoimi "wioskami". A jednocześnie widzą, że świat obok się zmienia, może niekoniecznie na lepsze, ale się zmienia - i one nie mogę tego spróbować. I to jest najgorsze...

    OdpowiedzUsuń
  7. Byl jeszcze taki glupi program "Breaking Amish" ale to byla tylko jedna wielka ustawka, bo okazalo sie, ze bohaterzy juz dawno nie mieszkali z Amiszami i do tego prawie wszyscy byli juz tez aresztowani za np. jazde po pijanemu itp, a w programie udawali, ze nie wiedza jak sie wlacza swiatlo w domu.

    OdpowiedzUsuń
  8. NO tyle napisalam i mi zjadlo!!!!!
    Przez 8 lat mieszkalam w Amish -Lancaster Co. , PA
    Kilka anegdotek.
    Mlodzi chlopcy maja ukryte samochody na skraju wsi. Wymykaja sie na "Noc na miescie" Zmieniaja spodnie z klapa na modne jeans i" hulaj duszo piekla nie ma."
    Zdarzaly sie wyjatki wsrod panow ktorzy pracowali w stolarniach nie amishowskich.
    Wiekszosc na przerwach znikala w ubikacjach z zakazanymi gazetami.
    Znajoma ktora mieszkala na AMishowie czesto goscila sasiadki na Soap opera "Santa Barbara" i uzyczala im suszarki do ubran. Wozila dzieci do Hershey Medical Center (sporo jednak obciazonych genetycznie) a poniewaz za dobrze nie umiala parkowac, jej samochod parkowal jej tatus dzieci- Amish ;)
    Amishki starsze maja tak okolo 1cm lysy pasek przez srodek glowy od sciagania w koczki tych wlosow.
    Sa bardzo chytrzy na kase i naciagaja jak sie da w kafetriach, restauracjach. Sa tacy cwani.
    Kropia chemikaljami swoja zywnosc ;)
    Moja ulubiona anegdotka. Na mojej uczelni Ekonomista dodatkowo pracowal dla Lancaster County.
    Otoz pewna Amishowska para przyszla zfinalizowac zakup farmy za $300,000.
    Kreydtow nie biora. Zona wyciaga z torby ogroma puszke po kawie . Wyciagaja rolki i licza, licza, licza i jest $250,000. Wkurzony , czerwony maz wycedza przez zeby "To nie ta puszka!!"..

    Kobitki robia piekne quilts, faceci dobrej jakosci meble. Maja wspaniale Shoofly Pie -placek z melasy, takie ala racuchy smazone przez lejek, i salceson z ozorkow.
    Potrafia zebra cala wies i w kilka dni postawic dom. Sa bardzo pracowici. Nigdy nie spotkalam jkiegos kto nie znal angielskiego. Miedzy soba mowia PA Dutch.
    Ewa

    OdpowiedzUsuń
  9. Ewa bardzo ciekawe jest to piszesz. W mojej okolicy kurczaki od Amiszów uważane są za zdrowe i ekologiczne. To oczywiście podnosi ich cenę kilkakrotnie, ale kupcy i tak się znajdą. Ja też je kupuję i mam nadzieję, że nie płacę za marzenia o zdrowym jedzeniu. Nas Amisze nie oszukali na szczęście, ale wiesz my z Polski jesteśmy. Mieliśmy dobry trening w Azji, więc wcale nie tak łatwo nas nabrać.
    Zawsze sie zastanawiałam jak oni sobie radzą z rachunkami za szpital gdy ktoś zachoruje lub ma wypadek na polu. Przecież bez ubezpieczeń to są straszne koszty. Gdy byliśmy na amiszowej farmie Żywiciel nawet o to zapytał i oprowadzająca nas pani powiedziała, że rodziny składają się na taki rachunek, a jak jest za duży na wspólnotę to prosi się inne o pomoc. W sumie można wyjąć trochę kasy z puszki i pewnie nawet nie zauwazyć. ;)

    Niewesoły obraz się rysuje wspólnota niby pobożna, ceniąca skromność, a kasa w puszkach pochowana i ogólne przyzwolenie na szaleństwo. A te bezkształte kiecki, zakaz malowania dla kobiet, koczki to chyba tylko po to by Amiszki nie poczuły, że mogą być ładne.

    Ewa pisz jeszcze .. bardzo lubię " żywy" kontakt z czytelnikami, a gdy zmieniają moje dotyczasowe spojrzenie cenię go podwójnie.

    OdpowiedzUsuń
  10. Bo ja myslę, że jak takich amishów wypuścisz z ich świata to "małpi rozum" dostają.Stąd te ukryte samochody, gazety itp. W końcu to są normalni młodzi ludzi i chcą zyć jak ich równieśnicy albo chociaż podobnie...

    podoba mi się twoje podsumowanie, że was ciężko oszukać bo macie trening z Azji :P :)

    OdpowiedzUsuń
  11. Jodi Picoult Swiadectwo prawdy

    pozdr z Grecji, bachula_gr nie mogaca sie dzis zalogowac

    OdpowiedzUsuń
  12. inne ksiazki z Amishami wtle/fabule ;-)
    http://lubimyczytac.pl/ksiazki/t/amisze

    bachula_gr

    OdpowiedzUsuń
  13. O bardzo dziękuję za tytuły książek przeczytam na pewno. :) Bachura _gr na blogu trwają prace remontowe i za chwilę będzie tu ładniej :). Mam nadzieję, że na naszej Azji też , bo blogger poodwracał częśc zdjęć :( i nie da się tego ogładać .

    OdpowiedzUsuń
  14. znak drogowy mnie rozbawił :) dzięki za nowe opowieści z nowego miejsca!

    OdpowiedzUsuń